Bisiklet Turizmi Nedir?

Bisiklet sporunun yüz yılı aşan bir geçmişi vardır. Bu spor özellikle Avrupa ülkelerinde çok sevilmekle birlikte, başka ülkelerde de ilgi sürekli artmaktadır. Dünyanın pek çok yerinde, amatör ve profesyonel bisikletçiler için çeşitli yarışlar yapılır. Bisiklet yarışları, yol yarışları, pist yarışları, bisikletli koşu yarışları, dağ bisikleti yarışları ve BMX yarışları olarak düzenlenir. Bisiklet yarışları Türkiye Bisiklet Federasyonu ve UCI yönetmelikleri ile düzenlenir.

Bisiklet, modern olimpiyat hareketin başladığı 1896 Yaz Olimpiyatları’ndan bu yana bütün olimpiyatlarda yer aldı. 1896’daki ilk Olimpiyat’ta 1 yol yarışı ve 5 pist yarışı düzenlendi. Kadınlarda bisiklet, Olimpiyat programına 1984 Olimpiyatları’ndaki yol yarışına kadar alınmadı. 1988’den bu yana kadınlar, pist yarışlarında da boy gösterdi. Dağ bisikleti yarışı, hem erkekler hem de kadınlar için Olimpiyat programına 1996’da dahil edildi. Bunu 2008’de BMXyarışları takip etti. 2012 Yaz Olimpiyatları hem erkeklerin hem de kadınların, aynı sayıda bisiklet disiplininde yarıştıkları ilk organizasyondur.

Velodrom yarışları: 1000 metre sürat yarışı, 4000 m.takım sürat yarışı, 1000 metre ferdi saate karşı yarış, 4000 metre ferdi sürat yarışı, puanlı yarış, çifte (tandem).

Velodrom: Oval biçimde,içe doğru eğimli 333 metre uzunluğunda, 7 metre genişliğindeki bisiklet yarış pisti.

Tandem (çifte) yarışlar : İki kişilik bisikletlerde, sürat yarışının kurallarına göre yapılır. Ancak mesafe 1500 metredir.

Yol yarışları: Ferdi ve takım halinde yolda yapılan yarışlardır. Mesafe bayanlarda 70 km; erkeklerde 190 km, profesyonellerde ise 280 km’yi aşamaz. Yolun genişliği starttan itibaren en az 5 metre, son kilometrede en az 8 metre olmalıdır. Takımlar 4-12 bisikletçiden oluşur.

Bisiklet Krosu: 32 kilometrelik özel bir parkurda, normal yolların geçilmesi, çitlerin, sulu engellerin ve devrilmiş ağaçların aşılması biçiminde yapılır.

Erkekler arası amatör bisiklet yarışları, 1896’dan beri Olimpiyat Oyunları’nda yer alır. Kadınlar arası yol yarışları ise 1984’te Olimpiyat Oyunları kapsamına alınmıştır. Bisiklet sporunda ayrıca amatör ve profesyonel dallarda dünya şampiyonaları düzenlenmektedir.

Zamana (saate) karşı yol yarışlarında, her bisikletçi kısa aralarla peş peşe çıkış noktasından hareket eder. Takım ya da bireysel olarak yapılabilir.

Yol yarışlarında, tüm sürücüler toplu biçimde aynı anda yarışa başlar. Bu tür yarışlarda bitiş çizgisine ilk ulaşan yarışı kazanır. Klasik yarışlar 250 km mesafede yapılabilir.

 Lance Armstrong – 2004 Fransa Bisiklet Turu

Çok etaplı yol yarışlarıdır. 3 gün ya da 21 gün olabilir. Etapların bazıları takım ya da bireysel zamana karşı olabilir. Bu yarışların en ünlüsü, Fransa Bisiklet Turu’dur ve Fransa’nın çeşitli yerlerinde 4.000 km dolayında bir yol boyunca yapılır. İlki 1903 tarihinde düzenlenen Fransa Turu birer günlük 21 etapta yapılır ve yaklaşık üç haftada tamamlanır. Bu etaplarda, Alpler’in ve Pireneler’in sarp yollarında yorucu tırmanışlar da yer alır. Benzer 21 günlük turlar İspanya ve İtalya’da da düzenlenmektedir.

Türkiye’de düzenlenen 8 günlük Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu’nun 43.’sü, 2007 yılında 12 ülkenin katılımı ile organize edilmiştir. 45. Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu’ndan itibaren Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu’nun, UCI tarafından Şampiyonlar Ligi olarak nitelenen 2.HC kategorisine alınmasına karar verilmiştir.

Oval biçimindeki pistlerde yapılan bisiklet yarışları kısa mesafeli yarışlardır. Pistin bir tur uzunluğu, katları 1000’i verecek şekilde, 500, 400, 333,3 ya da 250 metre olabilir. Bisiklet pistleri, dış kenarı yüksek olacak biçimde içe doğru eğimlidir ve bir fincan tabağını andırır. Bu eğim, yarışçıların köşeleri hızla dönerken savrulmalarını önler. 500-1000 metre arasındaki kısa mesafeli yarışlar, sürat yarışlarıdır. Sürat yarışlarında, bitiş çizgisinde bisikletin hızı saatte 65 kilometreye kadar ulaşabilir. 4.000-5.000 metre yarışları takip yarışlarıdır. 5 km, 10 km ya da 20 km’lik orta mesafe yarışlarında ise, zamana karşı yarışılır. Bu yarışların tümü tek kişilik bisikletlerle yapılan yarışlardır. Aynı zamanda iki kişilik bisikletlerle yapılan yarışlar da vardır.

Dağ sürüşlerinde her türlü arazide yol alınır. Son zamanlarda yaygınlaşan bisiklet sporlarından biri de maratondur. İlk dağ bisikleti Dünya şampiyonası 1990 yılında düzenlenmiş, 1996 yılında ilk defa Atlanta Olimpiyat Oyunlarında yer almıştır.

5–9 km uzunluğunda parkurda düzenlenir. Parkurun asfalt kısımları %15’i geçemez. Yeterli miktarda tırmanma, patika ve teknik iniş içermelidir. Büyük erkekler yarışı yaklaşık 2 saate denk gelecek sayıda tur atılarak yapılır. Bu tür yarışlarda bisikletin lastiklerinin geniş olması çok rahatlık sağlar çünkü ince lastik dağda çok kayabilir bu da yaralanmalara sebep olur.

90 km’den uzun parkurlarda yapılır.

Diğer bisiklet yarışları arasında, bisiklet yarışı ile krosun (kır koşusu) bir bileşimi olan bisiklet krosu vardır. Bisiklet krosu inişli çıkışlı ve bozuk yollarda yapılır. Yarışçıların bazen bisikletten inerek yürümeleri ve bisikletlerini omuzlarında taşımaları gerekir.

2008 yılında Pekin olimpiyatlarında yarış başlatılmıştır.

İlk bisiklet yarışı, Osmanlı döneminde, 1896’da Atina’da düzenlenen ilk modern Olimpiyat Oyunları’ndan bir yıl sonra, 1897’de Selanik’te yapıldı. Daha sonra bisiklet satıcılarının girişimiyle İstanbul’da da bisiklet yarışları düzenlendi. Ama asıl gelişme, 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanından sonra gerçekleşti. Fenerbahçe Spor Kulübü, 1912’de bir bisiklet şubesi kurarak bu sporun gelişmesine öncülük etti.

1923’te Bisiklet Federasyonu kuruldu ve bu tarihten itibaren bölgeleri dolaşmayı amaçlayan bisiklet gezileri düzenlendi. Ne var ki, bir bisiklet ekibi bisiklet bulamadığı için 1924’te Paris’te düzenlenen Olimpiyat Oyunları’na katılamadı. Türkiye ilk uluslararası yarışmalara 1927’de Bulgaristan’da katıldı.

Türkiye’de ilk kez 1928’de Ege Turu adı altında yarışma düzenlendi. Daha sonra, 1938, 1939, 1941 ve 1942’de İstanbul-Edirne-İstanbul bisiklet yarışları yapıldı. 1963’te de Marmara Turu adı altında bisiklet yarışları yapılmaya başlandı ve Marmara Turu 1966’da uluslararası nitelik kazandı. 1968’de de Cumhurbaşkanlığı Uluslararası Bisiklet Turu adını aldı. 1970’de de ilk kez Esen Bisiklet Kulübü adıyla bir bayan bisiklet takımı kuruldu.

Türk bisikletçileri 1971’de İzmir’de düzenlenen Akdeniz Oyunları’nda dereceye girdiler. Başarılı sürücülerden biri olan Erol Küçükbakırcı 1973’te Balkan şampiyonu oldu; 1975’te de Libya ve Suudi Arabistan turlarını kazandı.Hasan Can 1977’de Fransa Tour L’avenir Ödülü’nü aldı. Cumhurbaşkanlığı Uluslararası Bisiklet Turu’nda 1989’da ve 1993’te Türk takımı üçüncü oldu. Aynı turun bireysel dalında 1993’te Ayhan Aytekin, 1996’da Nadir Yavuz da üçüncülük elde etti. 1996’daki Cumhurbaşkanlığı Uluslararası Bisiklet Turu’nda Türk bisikletçiler takım halinde ikinci oldular. 1998’de yapılan Balkan Yol Şampiyonası’nda Erdinç Doğan altın madalya kazandı.

Türk dağ bisikleti tarihi 1997’de ilki yapılan, Uluslararası Alanya Dağ Bisikleti Kupası ile başlar. 2007 Avrupa Dağ Bisikleti Şampiyonası’na Türkiye 12-15 Temmuz tarihlerinde Ürgüp’de ev sahipliği yapacaktır.

2007 yılında Türkiye 3 adet uluslararası yol bisikleti turuna ve 12 adet uluslararası dağ bisikleti yarışmasına ev sahipliği yapacaktır. Bunların yanı sıra ulusal düzeyde tüm disiplinlerde yarışlar düzenlendiği gibi; Yol bisikleti, yol bisikleti zamana karşı, pist, olimpik dağ bisikleti ve dağ bisikleti maraton disiplinlerinde Türkiye Şampiyonaları organize edilmektedir.